Choroba jest zaburzeniem rozwoju na poziomie neurologicznym. Jest najłagodniejszą odmianą autyzmu. Dzieci chorujące na Zespół Aspergera często nie mają kłopotów z porozumiewaniem się z resztą społeczeństwa, ale charakteryzuje je wąskie spektrum zainteresowań oraz uporczywe powtarzanie niektórych czynności lub sekwencji. Wśród chorych zdarzają się jednostki z ponadprzeciętnymi umiejętnościami – np. matematycznymi.
Zespół Aspergera dopiero od 1994 roku został oficjalnie uznany za jednostkę chorobową. Nie są znane przyczyny jej występowania. Jest to rodzaj autyzmu, który cechuje się ograniczoną potrzebą kontaktów społecznych. Czasami także problemami – zwłaszcza u dzieci – z mówieniem.
Dzieci zmagające się z Zespołem Aspergera mają najczęściej bardzo wąski zakres zainteresowań. Cechuje je też skłonność do powtarzających się zachowań, podobnie jak w klasycznym autyzmie. Pośrednio łączy się to z faktem, że osoby z Zespołem Aspergera często mają lepsze zdolności poznawcze od ogółu zdrowego społeczeństwa. Mają wyższy poziom inteligencji, czasami znacznie szerszy zasób słów. Często jednak chorzy mają kłopoty z mówieniem, zwłaszcza jako dzieci.
Częstotliwość występowania Zespołu Aspergera
Choroba jest znacznie częstsza, niż klasyczny autyzm, na który choruje 4 na 10 tys. dzieci. Zespół Aspergera występuje bowiem u 20-25 na 10 tys. dzieci. Zespół Aspergera najczęściej występuje u chłopców, ale dotąd nie wyjaśniono dlaczego rzadziej chorują na niego dziewczynki. Na pewno choroba ma podłoże genetyczne, bo często występuje w przypadku, gdy jeden z rodziców także ma Zespół Aspergera.
Jak rozpoznać Zespół Aspergera?
Zazwyczaj chory ma znaczące i widoczne braki w następujących dziedzinach lub przynajmniej w jednej z nich:
- kłopoty z kontaktami społecznymi,
- brak kontaktu z rówieśnikami,
- nie próbuje dzielić się z innymi swoimi doświadczeniami, uczuciami – nie opowiada o sukcesach i porażkach co jest charakterystyczne dla dzieci,
- nie odwzajemniają uczuć i gestów.
Przy Zespole Aspergera występują też przynajmniej dwie z niżej opisanych cech:
- skupienie na jednym wzorcu zachowań,
- rutyna i rytuały w codziennym życiu, wybieranie zawsze tego samego miejsca, takiej samej kolejności czynności itp,
- nadzwyczajne zainteresowanie elementami przedmiotów, często zupełnie nieciekawymi dla większości społeczeństwa.
Objawy chorobowe często mylone są z egocentryzmem. Zwłaszcza, że zachowania rutynowe narzucane są nie tylko sobie, ale i innym – np. członkom rodziny. Chory na Zespół Aspergera często cechuje się też świetną pamięcią, umie i lubi wykonywać zadania wymagające wielu powtórzeń.
Dzieci chore na ZA często szybko zaczynają rozwiązywać zagadki logiczne, skupiają się na rozwiązywaniu problemów intelektualnych, nawet bardzo skomplikowanych, zwłaszcza w odniesieniu do wieku dziecka. Najczęściej skupiają się na matematyce, ale wykazują także zainteresowania historią lub geografią. Zawsze starają się zagłębić w daną dziedzinę z niespotykanym zaangażowaniem, chłonąc szczegóły, ucząc się nowych rzeczy i pragnąc zdobyć jak najszerszą wiedzę w danym zakresie. Dochodzi do tego, że staje się to niemal obsesyjne – wybranej dziedziny dotyczą wszystkie rozmowy i zabawy. Dzięki temu szybko okazuje się, że dziecko staje się ekspertem – ale w wąskiej dziedzinie. Może to być początek kariery zawodowej, nawet naukowej.
W przeciwieństwie do dzieci chorych na klasyczną odmianę autyzmu, dzieci z Zespołem Aspergera próbują nawiązywać relacje z rówieśnikami, ale nie wychodzi im to zbyt dobrze, bo nie mają umiejętności oceny zachowań społecznych i dostosowania się do nich. Powoduje to falę rozczarowań oraz frustracji. Z obu stron, bo reakcje dzieci z ZA są często niezrozumiałe dla pozostałych. Nie potrafią bowiem np. odczytywać emocji z tonu głosu, a także modulować odpowiednio swojego. Nie rozumieją także abstrakcyjnych zwrotów i same ich nie używają, wyrażając się dosłownie i tak traktując słowa innych. Nie rozumieją też żartów, choć często uwielbiają zabawy słowne. Nie jest więc prawdą, że nie mają poczucia humoru.
